Nadat ik ChatGPT – de nieuwe, superslimme chatrobot – gisteren vroeg naar de belangrijkste actuele vragen voor musea bleek dat velen op LinkedIn geïntrigeerd waren. Daarom heb ik deze slimme robot vandaag maar eens verder uitgehoord. Immers, zoals iedere vorm van intelligentie schreeuwt de kunstmatige variant er om getest te worden!

Het resultaat leest als een handleiding voor het schrijven van een strategisch plan voor een museum in het derde decennium van de 21e eeuw. De vragen noch de antwoorden zijn naderhand door mij geredigeerd!

Handig toch?

A. Diversiteit en inclusie

Goedemorgen ChatGPT!

Goedemorgen! Hoe kan ik u helpen vandaag?

We hadden gisteren een gesprek over de belangrijkste actuele vraagstukken waar musea mee worden geconfronteerd. Daar wil ik je nog wat vragen over stellen. Diversiteit en inclusie is een groot vraagstuk voor musea, vertelde je gisteren. Geef een aantal concrete aanbevelingen voor musea om echt divers en inclusief te zijn.

Een aantal concrete aanbevelingen voor musea om echt divers en inclusief te zijn zijn:

  1. Versterk de diversiteit van het personeel door gerichte sollicitatie- en aannamebeleid.
  2. Zorg voor een breder scala aan vertegenwoordigde culturen, gemeenschappen en perspectieven in de collecties en tentoonstellingen.
  3. Creëer een veilige en welkomde omgeving voor bezoekers van alle achtergronden, met specifieke aandacht voor groepen die gewoonlijk ondervertegenwoordigd zijn in musea.
  4. Bied educatieve programma’s aan die gericht zijn op diversiteit en inclusie, zoals workshops, lezingen, en tours.
  5. Werk samen met diverse gemeenschappen en organisaties om de representatie en betrokkenheid van deze groepen te versterken.
  6. Evaluatie en verantwoording van de inspanningen voor diversiteit en inclusie, en stel doelen en plannen om deze inspanningen voort te zetten.

Dank je! Strekt diversiteit in musea zich niet ook uit naar andere vormen van diversiteit en inclusie, zoals gender, leeftijd, mensen met fysieke uitdagingen. Of mensen uit stedelijke versus landelijke omgevingen?

Ja, diversiteit en inclusie in musea strekt zich inderdaad uit naar andere vormen van diversiteit, zoals gender, leeftijd, mensen met fysieke uitdagingen en mensen uit stedelijke en landelijke omgevingen. Het is belangrijk om een brede definitie van diversiteit te hanteren in musea, en om ervoor te zorgen dat deze verschillende groepen worden opgenomen en vertegenwoordigd in de collecties, tentoonstellingen, personeel en bezoekers.

Het is ook belangrijk om rekening te houden met toegankelijkheid voor mensen met fysieke uitdagingen, bijvoorbeeld door het bieden van rolstoeltoegankelijkheid, aangepaste sanitaire voorzieningen en audiogidsen.

Daarnaast is het belangrijk om te werken met gemeenschappen en organisaties uit zowel stedelijke als landelijke omgevingen, om ervoor te zorgen dat deze groepen ook worden vertegenwoordigd en betrokken in het museum. Dit kan bijvoorbeeld door het samenwerken met lokale groepen en organisaties bij de ontwikkeling van tentoonstellingen of educatieve programma’s.

Kan co-creatie de oplossing zijn om tot werkelijke diversiteit en inclusie te komen?

Co-creatie kan een effectief middel zijn om werkelijke diversiteit en inclusie in musea te bereiken. Co-creatie is een proces waarbij musea samenwerken met diverse gemeenschappen en groepen om collecties, tentoonstellingen en programma’s te ontwikkelen en te presenteren. Dit kan helpen om een breder scala aan culturen, gemeenschappen en perspectieven te vertegenwoordigen en te integreren in de museale praktijk.

Door co-creatie kan er een meer inclusief en divers beeld ontstaan van de geschiedenis en culturen die in een museum worden getoond. Door co-creatie kan ook een groter begrip van de specifieke culturen en groepen worden gecreëerd en kan er een groter begrip ontstaan van hun verhalen en perspectieven. Bovendien kan co-creatie helpen om de betrokkenheid van de gemeenschappen te versterken en het vertrouwen van deze groepen in het museum te vergroten.

Het is wel belangrijk om te benadrukken dat co-creatie geen enkel probleem oplost, maar wel een manier kan zijn om een groter inclusief en divers beeld te creëren, en een groter begrip te ontwikkelen van specifieke groepen en culturen.

En wat denk je van een bottom up benadering versus de meer traditionele top down benadering?

Een bottom-up benadering van diversiteit en inclusie in musea kan een aantal voordelen hebben ten opzichte van de traditionele top-down benadering.

In een bottom-up benadering wordt de nadruk gelegd op het betrekken van diverse gemeenschappen en groepen bij het ontwikkelen en presenteren van collecties, tentoonstellingen en programma’s. Dit kan leiden tot een grotere betrokkenheid en ownership van deze groepen bij de museale praktijk en een grotere waardering voor de inhoud van het museum. Bovendien kan een bottom-up benadering helpen om een breder scala aan culturen, gemeenschappen en perspectieven te vertegenwoordigen en te integreren in de museale praktijk.

In tegenstelling tot een top-down benadering, waarbij beslissingen vaak genomen worden door een kleine groep van mensen aan de top van een organisatie, kan een bottom-up benadering leiden tot een grotere democratie en gelijkheid binnen de museale praktijk. Dit kan leiden tot een grotere transparantie en verantwoording van de museum organisatie.

Het is wel belangrijk om te benadrukken dat geen van deze benaderingen in zijn algemeenheid beter is dan de andere. Een combinatie van deze benaderingen kan effectiever zijn voor een museum, afhankelijk van de specifieke context. Beide benaderingen kunnen elkaar aanvullen en versterken, en het is belangrijk om een evenwicht te vinden tussen deze benaderingen.

Maar denk je dat een museum ooit echt het ideaal kan bereiken van werkelijke diversiteit en inclusie? 

Het bereiken van werkelijke diversiteit en inclusie in een museum is een continue proces en een continue uitdaging voor musea. Er zijn altijd nog groepen en perspectieven die niet voldoende vertegenwoordigd zijn, en er zijn altijd nog verbeteringen die kunnen worden aangebracht in het bereiken van een echt diverse en inclusieve omgeving.

Een museum kan echter wel stappen ondernemen om diversiteit en inclusie te versterken, zoals het implementeren van gerichte diversiteits- en inclusiebeleid, het betrekken van diverse gemeenschappen en groepen bij de ontwikkeling van collecties, tentoonstellingen en programma’s, en het bieden van educatieve programma’s die gericht zijn op diversiteit en inclusie.

Het is ook belangrijk om te erkennen dat de concepten van diversiteit en inclusie voortdurend veranderen en evolueren, en dat musea zich hieraan moeten aanpassen. Dit betekent dat een museum nooit echt “af” is en dat er altijd verder gewerkt moet worden aan het versterken van de diversiteit en inclusie.

Het ideale scenario is dat een museum een representatief beeld geeft van de samenleving en dat het een inclusieve plek is voor iedereen, waar mensen zich gehoord en gezien voelen. Musea kunnen echter nooit helemaal af zijn en zullen zich altijd moeten blijven aanpassen aan veranderende verwachtingen en veranderende sociale contexten.

Maar is het denken in doelgroepen niet strijdig met de gedachte dat het museum volledig inclusief moet zijn? Veel musea richten zich bewust op bepaalde delen van de bevolking omdat ze daar hun verdienmodel op baseren. Hoe breng je die tegenstrijdige belangen met elkaar in harmonie?

Het is inderdaad een uitdaging om tegelijkertijd aandacht te besteden aan specifieke doelgroepen en een echt inclusief museum te zijn. Musea hebben vaak een verdienmodel dat is gebaseerd op het trekken van bepaalde bezoekersgroepen, zoals gezinnen, studenten of toeristen. Dit kan leiden tot een focus op specifieke doelgroepen in marketing- en programma-aanbiedingen.

Om deze tegenstrijdige belangen met elkaar in harmonie te brengen, kan een museum er bijvoorbeeld voor kiezen om een bredere definitie van doelgroepen te hanteren, zodat deze groepen niet alleen gedefinieerd worden door demografische kenmerken, zoals leeftijd en geslacht, maar ook door geïnteresseerdheid en culturele achtergrond.

Daarnaast kan een museum ook inclusie als een centraal thema beschouwen in de tentoonstellingen en educatieve programma’s, en specifieke activiteiten organiseren die zich richten op diverse groepen, en die een breder scala aan culturen, gemeenschappen en perspectieven vertegenwoordigen.

Het is ook belangrijk om te beseffen dat een museum niet alleen een commercieel bedrijf is, maar ook een culturele instelling met een maatschappelijke verantwoordelijkheid. Musea hebben een verplichting om een breder scala aan culturen, gemeenschappen en perspectieven te vertegenwoordigen en te integreren in hun praktijk en om een veilige en welkomde omgeving te bieden voor bezoekers van alle achtergronden.

B. Dekoloniseren van musea

Een andere vraag. Wat moeten musea doen om te dekoloniseren?

Er zijn verschillende stappen die musea kunnen nemen om te werken aan dekolonisatie:

  1. Erkenning en erfgoed: Musea moeten erkenning geven aan de historische en culturele erfenissen van kolonialisme en de gevolgen ervan voor de mensen die erdoor zijn getroffen.
  2. Diversiteit en inclusie: Musea moeten hun collecties, tentoonstellingen en medewerkers diverser maken om een breder perspectief te geven op de geschiedenis en culturen die zij presenteren.
  3. Samenwerking en co-creatie: Musea moeten samenwerken met gemeenschappen en groepen die zijn getroffen door kolonialisme om hun verhalen te vertellen en tentoonstellingen samen te stellen.
  4. Decolonizing the institution: Musea moeten hun interne beleid en praktijken onderzoeken en veranderen om dekolonisatie te bevorderen.
  5. Educatie: Musea moeten hun educatieve programma’s aanpassen om een nauwkeuriger beeld van de geschiedenis en culturen te geven en om een breder perspectief te geven op de gevolgen van kolonialisme.

Dit zijn enkele voorbeelden van stappen die musea kunnen nemen om te werken aan dekolonisatie. Elk museum zal een andere benadering moeten kiezen, afhankelijk van hun specifieke context en collecties.

Op welke wijze kan dekoloniseren bijdragen aan diversiteit en inclusie in musea?

Dekolonisatie kan bijdragen aan diversiteit en inclusie in musea door een aantal manieren:

  1. Versterken van de vertegenwoordiging: Door de erkenning van de gevolgen van kolonialisme, kunnen musea zich concentreren op het versterken van de vertegenwoordiging van gemeenschappen die zijn getroffen door kolonialisme in hun collecties, tentoonstellingen en medewerkers.
  2. Veranderen van het narratief: Door het veranderen van het narratief van de geschiedenis en culturen die worden gepresenteerd, kunnen musea een breder perspectief geven en een meer nauwkeurig beeld van de geschiedenis en culturen.
  3. Co-creatie: Door samen te werken met gemeenschappen en groepen die zijn getroffen door kolonialisme, kunnen musea hun verhalen vertellen en tentoonstellingen samenstellen, waardoor deze groepen zich meer vertegenwoordigd voelen in de musea.
  4. Voorkomen van stereotype: Door het veranderen van het narratief, kunnen musea voorkomen dat stereotypen worden voortgezet en versterkt, waardoor de diversiteit in de gepresenteerde culturen en geschiedenissen wordt versterkt.
  5. Educatie: Door het aanpassen van educatieve programma’s, kunnen musea ervoor zorgen dat een breder perspectief wordt gegeven op de gevolgen van kolonialisme, en dat een meer nauwkeurig beeld wordt gegeven van de geschiedenis en culturen die zij presenteren.

Dekolonisatie is een proces waarbij de koloniale verhoudingen en de gevolgen ervan worden erkend en veranderd. Hierdoor kan het bijdragen aan diversiteit en inclusie in musea, door het versterken van de vertegenwoordiging, het veranderen van het narratief en het co-creëren van verhalen en tentoonstellingen.

Dan nog een heel andere vraag. Is er een overeenkomst tussen de achterstelling of achterstand van mensen in of ooit afkomstig uit voormalige koloniën en het gevoel van achterstand die mensen in plattelandsgebieden kunnen hebben ten opzichte van mensen in een stedelijke omgeving?

Er zijn overeenkomsten tussen de achterstelling of achterstand van mensen in of uit voormalige koloniën en het gevoel van achterstand die mensen uit plattelandsgebieden kunnen hebben ten opzichte van mensen uit een stedelijke omgeving. Beide situaties zijn vaak het gevolg van structurele ongelijkheid en discriminatie.

In voormalige koloniën hebben mensen vaak te maken met ongelijkheid en discriminatie die is ontstaan tijdens de koloniale periode en die is voortgezet na de onafhankelijkheid. Dit kan leiden tot achterstand in onderwijs, gezondheid, economische kansen en politieke macht.

In plattelandsgebieden kunnen mensen ook te maken hebben met ongelijkheid en discriminatie, vaak als gevolg van een gebrek aan toegang tot goede infrastructuur, onderwijs, gezondheidszorg en economische kansen. Dit kan leiden tot een gevoel van achterstand ten opzichte van mensen uit stedelijke omgevingen.

Beide situaties zijn complex en het resultaat van een combinatie van factoren, waaronder historische, sociale, economische en politieke. Er zijn ook verschillen tussen de situatie in verschillende landen en regio’s. Er is een groeiend besef dat er structurele veranderingen nodig zijn om deze ongelijkheid en discriminatie aan te pakken.

C. Digitalisering van musea

Kun je me helpen met een aantal concrete aanbevelingen voor musea om de digitale transformatie succesvol te doorlopen?

Ja, hier zijn een aantal aanbevelingen om de digitale transformatie in musea succesvol te doorlopen:

  1. Zet een duidelijke digitale strategie op: stel een team samen en bepaal welke doelen je wilt bereiken met digitale technologie.
  2. Maak gebruik van social media: gebruik platforms zoals Facebook, Instagram en Twitter om je bezoekers op de hoogte te houden van nieuwe tentoonstellingen en activiteiten.
  3. Investeer in digitale inhoud: ontwikkel interactieve tentoonstellingen en multimedia-inhoud zoals video’s en virtuele tours om je bezoekers een meer immersieve ervaring te bieden.
  4. Maak gebruik van geavanceerde technologie: Denk aan augmented en virtual reality, robuuste WiFi en digitale kiosken.
  5. Creëer een website die is geoptimaliseerd voor mobiele apparaten: zorg dat je bezoekers je website gemakkelijk kunnen bekijken en navigeren via hun smartphones en tablets.
  6. Maak gebruik van data-analyse: verzamel gegevens over je bezoekers en gebruik deze informatie om je digitale aanbod te verbeteren en aan te passen aan de voorkeuren van je publiek.

Dat zijn een heleboel aanbevelingen. Maar hoe doe ik dat met een team mensen die niet allemaal even goed zijn in digitale toepassingen?

Het is inderdaad belangrijk om een team samen te stellen met een gevarieerde set vaardigheden en ervaring. Hier zijn een aantal aanbevelingen om het digitale transformatieproces te ondersteunen met een team dat niet allemaal even goed is in digitale toepassingen:

  1. Bepaal de verantwoordelijkheden duidelijk: delegeer specifieke taken aan specifieke teamleden en zorg ervoor dat iedereen duidelijk weet wat er van hen wordt verwacht.
  2. Bied opleidingen en trainingen aan: organisatie intern of extern trainingen en workshops om het team op te leiden in relevante digitale vaardigheden en tools.
  3. Maak gebruik van externe consultants: overweeg om externe experts in te huren om specifieke digitale projecten uit te voeren of om het team te ondersteunen bij de implementatie van nieuwe technologieën.
  4. Zorg voor een cultuur van continue verbetering: creëer een omgeving waarin teamleden zich veilig voelen om hun ideeën te delen en te experimenteren met nieuwe technologieën.
  5. Maak gebruik van online hulpmiddelen: er zijn veel online hulpmiddelen beschikbaar die teamleden kunnen helpen bij het leren van nieuwe vaardigheden en het uitvoeren van specifieke taken.
  6. Communiceer duidelijk: Houd regelmatig overleg en zorg dat iedereen op de hoogte is van de vorderingen en uitdagingen van het project.

Dat klinkt als heel veel werk en als heel veel investeringen. Hoe betaal ik dat allemaal als ik ook nog tentoonstellingen moet maken en de collectie moet onderhouden?

Digitale transformatie kan inderdaad een grote investering zijn, zowel in termen van tijd als van geld. Hier zijn een aantal aanbevelingen om de kosten te minimaliseren terwijl je toch digitale technologieën kunt implementeren:

  1. Start klein: begin met een aantal specifieke digitale projecten en breid deze geleidelijk uit. Zo kun je de effecten op je organisatie beter beoordelen en kun je stap voor stap groeien.
  2. Maak gebruik van open-source software: er zijn veel gratis en open-source software beschikbaar die je kunt gebruiken voor specifieke taken, zoals website-ontwikkeling en content management.
  3. Overweeg crowdfundings: Er zijn veel crowdfundingplatformen beschikbaar waarmee je geld kunt inzamelen voor specifieke digitale projecten.
  4. Maak gebruik van subsidies: informeer naar de mogelijkheid om subsidies te krijgen voor digitale projecten, van bijvoorbeeld overheid of stichtingen.
  5. Zorg voor een goede balans: zorg ervoor dat je een goede balans behoudt tussen digitale projecten en reguliere taken zoals tentoonstellingen maken en collectie onderhouden.
  6. Maak gebruik van samenwerkingen: zoek partnerschappen met andere organisaties of bedrijven die digitale technologieën kunnen leveren of ondersteunen.

En hoe krijg ik die oudere medewerkers mee die liever met papier dan met computers werken?

Het kan inderdaad moeilijk zijn om oudere medewerkers te overtuigen van de voordelen van digitale technologie, vooral als ze gewend zijn aan traditionele werkmethoden. Hier zijn een aantal aanbevelingen om hen te helpen bij het omgaan met digitale technologie:

  1. Communiceer duidelijk: leg uit waarom digitale technologieën worden geïntroduceerd en hoe ze de werkprocessen kunnen verbeteren.
  2. Maak gebruik van opleidingen en trainingen: bied interne of externe opleidingen en trainingen aan om medewerkers te helpen bij het leren van nieuwe vaardigheden en het werken met digitale tools.
  3. Maak gebruik van mentoren: overweeg om senior medewerkers aan te wijzen als mentoren voor andere medewerkers die moeite hebben met de overgang naar digitale technologieën.
  4. Wees begripvol: begrijp dat de overgang naar digitale technologieën soms tijd kost en wees geduldig met medewerkers die moeite hebben met het aanleren van nieuwe vaardigheden.
  5. Geef feedback: geef regelmatig feedback op de vorderingen en bied hulp waar nodig.
  6. Maak gebruik van technologie die gebruiksvriendelijk is: kies voor technologieën die gemakkelijk te gebruiken zijn en die een minimale leercurve hebben, zoals een eenvoudig te bedienen Content Management Systeem.

D. Financiële duurzaamheid

En dan is er ook nog de vraag naar financiële duurzaamheid van musea. Hoe behoudt je je bestaande financiers zoals overheden, bedrijven en fondsen?

Er zijn verschillende manieren waarop musea hun financiële duurzaamheid kunnen behouden, zoals:

  1. Diversificatie van inkomstenbronnen: Musea kunnen hun inkomsten verhogen door verschillende bronnen te benutten, zoals entreegelden, merchandiseverkoop, giften, subsidies en fondsenwerving.
  2. Partnerschappen aangaan: Musea kunnen samenwerken met bedrijven, overheden en andere organisaties om inkomsten te genereren en tegelijkertijd hun bereik te vergroten.
  3. Zakelijke activiteiten: Musea kunnen zakelijke activiteiten ontplooien, zoals het verhuren van ruimtes voor evenementen of het aanbieden van educatieve programma’s, om inkomsten te genereren.
  4. Financiële planning: Musea moeten hun financiële planning verbeteren door kosten te verlagen, efficiënter te werken en hun inkomsten te verhogen.
  5. Communicatie: Musea moeten hun financiers informeren over hun werkzaamheden, hun plannen en hun behoeften. Dit kan helpen om hun steun te behouden en te verhogen.

Verzin eens een compleet nieuw verdienmodel voor musea. Verras me!

Een nieuw verdienmodel dat musea kunnen overwegen is het creëren van een virtueel museum. Dit kan worden gedaan door het gebruik van virtual reality-technologie om bezoekers een immersieve ervaring te geven van het museum en zijn collecties. Bezoekers kunnen vanaf overal ter wereld deelnemen aan virtuele rondleidingen, workshops en evenementen.

Het virtuele museum kan worden verkocht als een abonnementsservice waar mensen maandelijks of jaarlijks voor betalen. Er kan ook gedacht worden aan een pay-per-view model waar bezoekers eenmalig betalen voor een bepaalde ervaring of tentoonstelling.

Daarnaast zou het virtuele museum ook een goed platform zijn voor bedrijven om te adverteren of zelfs virtuele activiteiten en evenementen te organiseren. Dit zou nieuwe inkomstenbronnen voor het museum opleveren.

Een virtueel museum zou ook een breder publiek bereiken, waaronder mensen met mobiliteitsbeperkingen of die ver van het fysieke museum wonen. Dit zou bijdragen aan een grotere impact van het museum en de culturele erfenis die het bewaart en presenteert.

Zijn er eigenlijk al succesvolle digitale diensten van musea waar mensen voor willen betalen?

Er zijn al verschillende musea die succesvol digitale diensten aanbieden waar mensen voor willen betalen. Hier zijn enkele voorbeelden:

  1. Virtual Reality-tours: Sommige musea bieden virtuele rondleidingen aan met behulp van virtual reality-technologie. Bezoekers kunnen een immersieve ervaring krijgen van het museum en zijn collecties, zelfs als ze niet fysiek aanwezig kunnen zijn.
  2. Online cursussen: Veel musea bieden online cursussen aan over verschillende onderwerpen, zoals kunstgeschiedenis, archeologie of conservatie. Bezoekers kunnen deze cursussen volgen tegen betaling.
  3. Digitale publicaties: Sommige musea bieden digitale versies van hun catalogi, boeken of tijdschriften aan die kunnen worden gedownload of gekocht.
  4. Online collecties: Veel musea bieden toegang tot hun collecties via een online databank. Bezoekers kunnen zoeken in de collectie, informatie bekijken en vaak ook beelden downloaden tegen betaling.
  5. Live streaming: Sommige musea bieden live streaming van evenementen, zoals lezingen, rondleidingen of concerten. Bezoekers kunnen deze evenementen bijwonen tegen betaling.

Het is belangrijk te benadrukken dat deze diensten meestal een aanvulling zijn op de reguliere inkomsten van een museum, en niet de primaire inkomstenbron zijn.

Weet je zeker dat mensen hiervoor ook daadwerkelijk betalen? En zo ja, kun je namen geven van musea die dit betaald aanbieden?

Ja, er zijn verschillende musea die virtuele tours, online cursussen, digitale publicaties en online collecties aanbieden waarvoor mensen betalen. Hier zijn enkele voorbeelden:

  1. The Metropolitan Museum of Art in New York biedt virtuele rondleidingen aan via Google Arts & Culture.
  2. Het British Museum in Londen biedt online cursussen aan via Coursera, waarvoor mensen betalen.
  3. Het Rijksmuseum in Amsterdam biedt toegang tot een deel van hun collectie via de Rijksstudio, waar gebruikers beelden kunnen downloaden tegen betaling.
  4. Het Smithsonian American Art Museum biedt een online collectie waar gebruikers beelden kunnen downloaden tegen betaling.
  5. Het Museum of Modern Art (MoMA) in New York biedt online cursussen aan via MoMA Courses, waarvoor mensen betalen.

Het is wel belangrijk te benadrukken dat deze diensten vaak een aanvulling zijn op de reguliere inkomsten van een museum, en niet de primaire inkomstenbron zijn. Musea zijn vaak gefinancierd door overheden, fondsen en particulieren.

E. Conservering

Gisteren vertelde je me dat musea zich moeten aanpassen om hun collecties voor toekomstige generaties te behouden. Wat verandert er dat musea zich moeten aanpassen om hun collecties voor toekomstige generaties te behouden?

Er zijn verschillende redenen waarom musea zich moeten aanpassen om hun collecties voor toekomstige generaties te behouden. Een van de belangrijkste is de veranderende technologie. Musea moeten bijvoorbeeld hun digitale infrastructuur updaten om collecties digitaal toegankelijk te maken en te behouden. Andere veranderingen zijn de veranderende verwachtingen van bezoekers en de groeiende nadruk op inclusiviteit en diversiteit. Musea moeten ook rekening houden met de veranderende wetgeving en regelgeving op het gebied van cultureel erfgoed en collectiebeheer.

Maar als je de digitale infrastructuur niet update dan gebeurt er toch niets met de conservering van je collectie? Of vergis ik me?

Het updaten van de digitale infrastructuur is een belangrijk aspect van het behoud van collecties voor toekomstige generaties. Als een museum niet in staat is om zijn collecties digitaal toegankelijk te maken, dan zullen ze niet zo toegankelijk zijn voor een groot publiek, en kan het ook moeilijker zijn om de collecties te beschermen tegen fysieke schade of verlies. Bovendien, door digitale technologieën te gebruiken, zoals digitale beeld- en geluidsopnamen, kan een museum meer informatie over zijn collecties vastleggen en analyseren, wat kan bijdragen aan een beter begrip en behoud van deze collecties.

Kun je voorbeelden geven van de veranderende wetgeving en regelgeving op het gebied van cultureel erfgoed en collectiebeheer die voor musea van belang zijn?

Er zijn verschillende wetten en regelgevingen die van belang kunnen zijn voor musea als het gaat om cultureel erfgoed en collectiebeheer. Hier zijn enkele voorbeelden:

  • De 1970 UNESCO Convention on the Means of Prohibiting and Preventing the Illicit Import, Export and Transfer of Ownership of Cultural Property. Dit verdrag verbiedt de illegale uitvoer van cultureel erfgoed uit landen van herkomst en vereist dat landen die partij zijn in het verdrag, maatregelen nemen om illegale import en handel in cultureel erfgoed tegen te gaan. Musea moeten ervoor zorgen dat de objecten in hun collecties legaal verworven zijn en dat ze geen objecten hebben die in strijd zijn met dit verdrag.
  • De 1990 UNESCO Convention on the Protection of the Underwater Cultural Heritage. Dit verdrag heeft betrekking op archeologische objecten en sites onder water, en vereist dat landen die partij zijn in het verdrag, maatregelen nemen om deze sites te beschermen en te behouden. Musea die objecten hebben die afkomstig zijn uit onderwater-contexten, moeten deze objecten behandelen volgens de richtlijnen van dit verdrag.
  • Nationale wetgeving. Veel landen hebben wetten die specifiek zijn voor het behoud en beheer van cultureel erfgoed binnen hun grenzen. Musea moeten zich houden aan deze wetten, zoals wetten over de bescherming van archeologische sites, de verwerving en export van cultureel erfgoed, en het teruggeven van cultureel erfgoed aan landen van herkomst.
  • EU-wetgeving. Er zijn ook EU-wetten die van toepassing zijn op het behoud en beheer van cultureel erfgoed, zoals de EU-regelgeving voor de bescherming van archeologische waarden en de EU-verordening voor de bescherming van cultureel erfgoed. Musea die onder de rechtsgebied vallen van de EU, moeten zich houden aan deze wetten.

Het is belangrijk dat musea op de hoogte zijn van deze wetten en regelgevingen, en zich houden aan deze regels om de collecties voor de toekomstige generaties te behouden.

Dan heb ik tot slot nog een paar andere vragen over musea en hun functioneren in deze nieuwe tijd.

Ja, graag. Wat zijn uw vragen?

Het lijkt alsof je tegenwoordig minder hoort over het vraagstuk van het stimuleren van bezoekersaantallen dan een aantal jaren geleden. Klopt dat? Hoe komt dat dan?

Het is inderdaad zo dat er momenteel minder over het stimuleren van bezoekersaantallen in musea wordt gesproken dan een aantal jaren geleden. Dit komt waarschijnlijk omdat veel musea momenteel gesloten zijn of beperkingen hebben door COVID-19 pandemie. Bezoekersaantallen zijn daardoor vaak lager dan normaal. Daarnaast zijn musea zich momenteel meer richten op online aanwezigheid en digitale ervaringen voor hun bezoekers, in plaats van alleen op het verhogen van fysieke bezoekersaantallen.

[Dit antwoord lijkt nog sterk ingegeven door de pandemie die tot eind 2021 musea wereldwijd nog sterk ontwrichtte. ChatGTP gebruikt slechts bronnen van voor 2022. In Ider geval in Nederland is er een duidelijke verschuiving gaande van de nadruk op ondernemerschap naar de nadruk op maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen.]

Of komt het dat er minder over ondernemerschap wordt gesproken? Gaat het nu weer meer over maatschappelijke verantwoordelijkheid van musea dan over ondernemerschap?

Het is mogelijk dat er momenteel minder over ondernemerschap in musea wordt gesproken dan eerder. De pandemie heeft geleid tot een grotere focus op de maatschappelijke verantwoordelijkheid van musea, zoals het bieden van veilige omgevingen voor bezoekers en personeel, en het aanpassen van hun programma’s en activiteiten aan de huidige omstandigheden.

Daarnaast kunnen musea zich momenteel meer richten op het behoud van hun bedrijfsvoering en het verzekeren van de continuïteit van hun organisatie. Dit kan leiden tot minder nadruk op het ondernemerschap, hoewel dit nog steeds belangrijk is voor de lange termijn succes van musea.

Steeds meer musea vinden hun maatschappelijk engagement heel belangrijk. Sommige noemen zich zelfs activistisch. Maar is het niet juist belangrijk dat een museum een iets afstandelijker en meer analyserende positie inneemt als het gaat over maatschappelijke vragen?

Het is inderdaad belangrijk voor een museum om een afstandelijke en analyserende positie in te nemen wanneer het gaat om maatschappelijke vragen, omdat dit helpt bij het bieden van een breder perspectief en het versterken van de kritische denkvaardigheden van de bezoekers. Musea hebben een unieke rol in het behouden, presenteren en interpreteren van de culturele erfenis en het bieden van een platform voor debat en reflectie over actuele thema’s.

Echter, sommige musea beschouwen zichzelf als activistisch als onderdeel van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dit betekent dat ze actief stelling nemen in bepaalde kwesties en streven naar verandering in de samenleving. Dit kan een krachtige manier zijn om invloed uit te oefenen en de bezoekers te betrekken bij actuele kwesties, maar het is belangrijk dat musea transparant zijn over hun standpunten en dat deze in lijn zijn met hun missie en de professionele normen.

Zie je dan geen tegenstelling tussen het activistisch zijn waar toch een duidelijk perspectief wordt gegeven tegenover het bieden van een breder perspectief en het versterken van de kritische denkvaardigheden?

Er kan inderdaad een tegenstelling zijn tussen het activistisch zijn van een museum en het bieden van een breder perspectief en het versterken van de kritische denkvaardigheden van de bezoekers. Activisme kan een duidelijk standpunt inhouden en kan bezoekers aanmoedigen om dezelfde standpunt aan te nemen. Terwijl het bieden van een breder perspectief en het versterken van de kritische denkvaardigheden van de bezoekers vereist dat een museum een afstandelijke en analyserende houding aanneemt en een verscheidenheid aan perspectieven presenteert.

Echter, een museum kan zowel zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen en tegelijkertijd zijn rol als een neutrale analyserende instelling vervullen. Dit kan bijvoorbeeld door een specifieke tentoonstelling of programma te organiseren waarin een specifiek standpunt wordt gepresenteerd, maar tegelijkertijd een breder perspectief te bieden door middel van andere tentoonstellingen of programma’s die een diversiteit aan standpunten presenteren. Zo kan een museum een gebalanceerde benadering hanteren die rekening houdt met zowel maatschappelijke verantwoordelijkheid als het versterken van de kritische denkvaardigheden van de bezoekers.

Tot slot, wat is de rol van musea ten aanzien van de grote maatschappelijke vraagstukken, of crises, zoals klimaatverandering, nepnieuws, ongelijkheid en dergelijke?

Musea hebben een belangrijke rol bij het behandelen van grote maatschappelijke vraagstukken en crises, zoals klimaatverandering, nepnieuws, ongelijkheid en dergelijke. Musea kunnen bijvoorbeeld bijdragen aan het bewustzijn van deze kwesties door middel van tentoonstellingen, educatieprogramma’s, en publicaties. Door de culturele erfenis te behouden, te presenteren en te interpreteren in relatie tot actuele kwesties, kunnen musea een platform bieden voor debat en reflectie en de bezoekers helpen om deze kwesties te begrijpen en te analyseren.

Musea kunnen ook bijdragen aan het oplossen van deze kwesties door middel van maatschappelijk verantwoord ondernemen, zoals het verminderen van hun eigen milieubelasting, het ondersteunen van lokale gemeenschappen of het samenwerken met andere organisaties die zich inzetten voor verandering.

Daarnaast, kunnen musea een rol spelen in het versterken van de democratie en het bevorderen van inclusie, diversiteit en tolerantie door het creëren van een ruimte waar mensen van verschillende achtergronden en standpunten samenkomen en hun verhalen delen.

In het algemeen, musea hebben de mogelijkheid om een belangrijke bijdrage te leveren aan de samenleving door middel van hun unieke vermogen om de culturele erfenis te behouden, te presenteren en te interpreteren in relatie tot actuele kwesties en door hun rol als een plaats van debat, reflectie en educatie.

Hoe weet je dit allemaal?

Ik ben een taalmodel, ChatGPT, getraind door OpenAI op enorme hoeveelheden tekst, waaronder informatie over musea, hun rol in de samenleving, en hoe ze omgaan met maatschappelijke vraagstukken. Dit geeft mij de mogelijkheid om informatie te geven en vragen te beantwoorden over een breed scala van onderwerpen, zoals musea. Mijn kennis is gebaseerd op de tekst die tot mijn beschikking stond tijdens het trainingsproces, en mijn kennisstop ligt op 2021, dus ik kan geen informatie geven die na dat moment is ontstaan.

Dankjewel!

Graag gedaan, aarzel niet om meer vragen te stellen als je nog meer informatie wilt hebben.

[Vraaggesprek van Arnoud Odding met ChatGPT op 20 januari 2023]